با آیین نوروز و هفت‌سین بیشتر آشنا شوید
برای زنده نگه داشتن اداب زیبا و اصیل ایرانی این مقاله را برای تمام دوستانتان ارسال نمایید
جشن نوروز جمشیدى، روز اورمزد، روز نخست فروردین‌ماه، آغاز بهار در روی زمین بر پایه سنجیده‌ترین اندازه‌گیرى اخترشناسی و گاهشماری در جهان، بزرگ‌ترین و باشکوه‌ترین جشن کهن در همه ایران بزرگ است. جشن نوروز از نخستین روز بهار همراه با شکوفه درختان و سرسبزی و شادی آغاز می‌شود. برابر با گفته باستان‌شناسان، در گذشته این جشن یک ماه به درازا مى‌کشید ولى امروز تا جشن سیزده دنبال مى‌شود
، جشن نوروز را بسیاری از بزرگان جهان باشکوه‌ترین جشن گیتى نامیده‌اند و بزرگ‌ترین جشن مردمى ایرانیان است که از روزگاران بسیار دور براى ما به یادگار مانده است و بنیاد میتُخت آن را به جمشید شاه پیشدادى پیوند مى‌دهند، همچنان که این جشن تا امروز به نام جشن نوروز جمشیدی آوازه‌مند است
گویند به زمان جمشید‌شاه سرما و توفان بزرگی ایران را فرا می‌گیرد و در پایان سال سوم، در آغاز بهار سرما و توفان به پایان می‌رسد و به شادی آن، جشن بزرگی برپا می‌کنند، که جشن نوروز می‌نامند
داستان دیگری چنین می‌گوید: جمشید شاه پس از یک زنجیره به‌سازى‌هاى چپیره‌اى (اجتماعى) بر تخت زرین نشست و دورى (فاصله) میان دماوند تا بابل را در یک روز پیمود و آن روز، روز هرمزد از فروردین ماه بود. چون مردم این شگفتى را از وى بدیدند، جشن گرفتند و آن روز را نوروز خواندند
جشن نوروز پُربار از فرزانش کهن ایرانى است و هنوز جای بسیار برای کاوش دارد و هر چه گفته شود کم است. اگر به گذشته باز گردیم و آیین‌هاى فراموش‌شده‌اى هم چون بابا نوروز (عمو نوروز)، خواجه پیروز (حاجى فیروز)، پنجه یا بهیزک و… را نیز به آن بیافزاییم، خواهیم دید که جشن نوروز بسیار گسترده‌تر از آن چیزى است که امروز هست
جشن نوروز با همه دشمنی‌هایی که در درازاى زمان دیده و می‌بیند، هنوز استوار و پا برجا خود را به رخ جشن‌های جهان مى‌کشد
***
آیین‌هاى باستانى نوروز
سبزه یا ششه
ایرانیان باستان ده روز مانده به جشن نوروز، به انگیزه فراوانی در سال نو، سه سینی سبزه از گندم و جو و ارزن به نماد هومت (پندار نیک)، هوخت (گفتار نیک) و هوورشت (کردار نیک)، می‌کاشتند. رنگ سبز آنان، رنگ پاترمی (ملی) ایرانیان و کیش زرتشت است که نماد امرداد امشاسپند «بی مرگی و جاودانگی» است و آن را مایه بالندگی فروَهر درگذشتگان می‌دانستند. هم چنین در گذشته ایرانیان باستان دانه‌هاى گندم، جو، برنج، لوبیا، میچوک (عدس)، ارزن، نخود، کنجد، باسمر (باقلا)، کاجیله، بلال، و ماش به شماره دوازده ماه سال را در ستون‌هایی از خشت خام بر مى‌آوردند که بالیدن هر یک را به شگون نیک مى‌گرفتند و بر آن بودند که آن دانه در سال نو مایه فزونى و باروری خواهد بود
اندیشه و فرزانش خانه تکانى
ایرانیان باستان و زرتشتیان امروز بر این باور هستند که فروَهر مردگان (ریشه واژه فروردین) در این روزها براى سرکشى بازماندگان خود به زمین فرود مى‌آیند و اگر خانه را پاکیزه، آراسته و بستگانشان را شاد ببینند، شادمند مى‌شوند و برای بازماندگان خود نیایش مى‌کنند و گر نه، اندوهگین و افسرده باز مى‌گردند. با خانه تکانى، کاشانه خود را برای برگزاری باشکوه‌تر جشن نوروز از بیرون و درون پاکیزه، آماده و آراسته می‌کنند. خانه تکانی هم‌چنین نشان از فرزانش کهن ایرانی دارد که می گوید در پی آشفتگی، آراستگی و پاکیزگی می‌آید
هفت سین
یکى دیگر از آیین و پیک نوروزی سفره هفت سین است که شمار آن از هفت امشاسپندان آیین زرتشت سرچشمه مى‌گیرد. دکتر «بهرام فره‌وشی» در جهان فروری، ریشه واژه‌‌ى هفت سین را از چیدن «هفت سینی» بر خوان نوروزی مى‌داند که به آن هفت سینی مى‌گفتند و با گذشت زمان و افتادن «ى» پایانى آن به گونه هفت سین در آمده. به گفته او هنوز هم در برخى از روستاهای ایران این سفره را، سفره هفت سینی مى‌گویند
چیزهایى که روی سفره هفت سین می‌چینند
سبزه خانواده‌های زرتشتی سه قاب از سبزه را به نماد اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک در سفره هفت سین قرار مى‌دهند تا موجب فراوانی در سال نو شود. رنگ «سبز» آن رنگ ملی ایرانیان و نماد امرداد امشاسپند است
سمنو (مایه خمیر) که نماد خوبی برای زایش و باروری گیاهان توسط فروهرهاست و از جوانه‌های گندم تهیه می‌شود
سنجد که بو و شکوفه آن سرچشمه دلدادگی باروری و زایندگى و عشق است
سماق چاشنی و محرک شادی در زندگی به شمار می‌رود
سیر و سرکه برای گندزدایی و پاکیزگی است
سیب سرخ، نماد سپندارمزد امشاسپند، به معنى فروتنی، مهر و شیدایى است
سکه نمادی از شهریور امشاسپند (نگهبان فلزات) به نیت درآمد و ثروت است
آب و ماهی سرخ نماد خورداد امشاسپند به معنی سرزندگی، شادابی، تندرستی و رسایى است
کتاب مقدس، یکی از اجزاى اصلى سفره هفت سین به شمار مى‌رود و به تناسب مذهب اشخاص متفاوت است که نماد اهورامزدا است. زرتشتیان گاتها، یهویان تورات، مسلمانان قرآن، مسیحیان انجیل و برخی حافظ را بر سر سفره هفت‌سین مى‌گذارند
آینه و شمعدان (آفرینگان) نماد اردیبهشت امشاسپند به معنی نور روشنایی و حتما باید در بالای سفره جای بگیرد
شیر و تخم‌مرغ نماد وهمن امشاسپند و پندار نیک و نوزایی به معنای نطفه و باوری وزایش است
نان و پنیر و سبزی، نُقل و شیرینی و آجیل همگی نمادی از داده‌های اهورایی است
اسپند و آویشن نماد تندرستی و فرخندگى است
نارنج نماد گوی زمین و گردی آن است
گلاب نماد آب ریزان یا آب پاشان است
انار نماد پارسایی و پاکى است
برگزاری جشن نوروز
زرتشتیان و یا ایرانیان کهن در نخستین بامداد نوروز در کنار چهارچوب پایین در ورودی خانه اندکی آویشن مى‌ریزند که نشان برپایی جشن در آن خانه است
زرتشتیان در نخستین روز سال نو به نیایشگاه مکان زندگی خود مى‌روند تا سال نو را با همبستگی با یکدیگر و نیایش به درگاه اهورامزدا آغاز نمایند و سپس مانند هر ایرانی دیگر به دیدار بزرگان، خویشاوندان و آشنایان مى‌روند
و در پایان فردوسی درباره جشن نوروز چنین می‌گوید؛
به جمشید بر، گوهر افشاندند مر آن روز را روز نو خواندند
سر سال نو هرمز و فروردین بر آسوده از رنج، تن دل، زکین
بزرگان به شادی بیاراستند می و جام و رامشگران خواستند
چنین روز فرخ از آن روزگار بمانده از آن خسروان یادگار
